(TVPLO) – Trong quá trình hoạt động, ngoài công tác chuyên môn, Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật và Kinh tế hội nhập (IRLIE) phối hợp Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC); Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam; Tạp chí Văn hiến Việt Nam luôn xác định công tác phổ biến, giáo dục pháp luật là một trong những nhiệm vụ trọng tâm cần tập thực hiện, nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục phát luật, phát huy vai trò, hiệu quả quản lý nhà nước, quản lý xã hội bằng pháp luật. Qua đó, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) ngày càng đi vào chiều sâu, trọng tâm, thống nhất, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Cụ thể, vào sáng ngày 21/08/2025, tại số 414, đường Huỳnh Tấn Phát, phường Tân Hưng, Thành phố Hồ Chí Minh – Viện IMRIC; Viện IRLIE giao Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) và Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS) tổ chức buổi PBGDPL cho độc giả, các doanh nghiệp thành viên Câu lạc bộ Báo chí Truyền thông&Chính sách pháp luật (Viện IRLIE) và Câu lạc bộ Doanh nhân IMRIC – IRLIE (Viện IMRIC) bằng hình thức trực tuyến và trực tiếp…
Với đội ngũ luật gia, luật sư, các báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật là lực lượng nòng cốt đi đầu, đưa các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đến với mọi tầng lớp Nhân dân, nên đội ngũ này thường xuyên được rà soát, củng cố, kiện toàn và hoạt động phát huy hiệu quả. Theo đó, các luật gia, luật sư, các báo cáo viên pháp luật công tác ở nhiều ngành, lĩnh vực khác nhau, có trình độ từ cử nhân trở lên, nhiều người trong số đó là thạc sỹ, tiến sỹ, chuyên gia có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực pháp luật; báo cáo viên pháp luật thường xuyên được bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng phổ biến pháp luật, kỹ năng biên soạn tài liệu, kỹ năng nói chuyện trước công chúng…nhờ đó hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật được thực hiện bài bản, khoa học, hiệu quả hơn.
Đồng thời, việc xây dựng, nhân rộng các mô hình điểm, có hiệu quả về PBGDPL được các cơ quan, đơn vị, địa phương quan tâm nghiên cứu thực hiện, lựa chọn những cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả trong công tác PBGDPL để thực hiện nhân rộng thực hiện, tổ chức biên tập và đăng tải chương trình sách nói pháp luật trên các trang mạng xã hội, trang tin điện tử trực thuộc như: www.bestlife.net.vn; www.huongnghiepthitruong.vn; www.chinhsachphapluat.vn; www.thamvanphapluat.vn; www.tuvanphapluatvietnam.vn; www.doanhnghiepnongnghiep.vn; www.nghiencuupldautu.vn; www.phattrienspcongnghe.vn và trên hai đặc san, Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam (in), góp phần tuyên truyền đến với các cơ quan, tổ chức, cá nhân, trong đó có các Trường đặc biệt dành cho những người yếu thế;…
Đặc biệt, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đã được các cơ quan, đơn vị, địa phương quan tâm, tập trung đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả, phát huy được vai trò, tầm quan trọng của công nghệ thông tin vào công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong tình hình mới. Cạnh đó, góp phần triển khai nhanh chóng, chính xác, kịp thời các chủ trương, chính sách hỗ trợ của Đảng và pháp luật Nhà nước đến toàn thể Nhân dân và doanh nghiệp.
Tại đây, TS. Hồ Minh Sơn đã phân tích phân tích tình huống pháp lý liên vợ của ‘Mr Hunter’ Lê Khắc Ngọ vừa bị dẫn giải về Việt Nam và có thể bị xử lý hình sự khi được tặng, nuôi động vật quý hiếm cụ thể như sau:
Trường hợp thứ Nhất: Tình huống pháp lý liên vợ của ‘Mr Hunter’ Lê Khắc Ngọ vừa bị dẫn giải về Việt Nam
Qua theo dõi báo chí đưa tin, vào ngày 15/8 vừa qua, Tổ công tác gồm đại diện Bộ Công an, Văn phòng Interpol Việt Nam và Công an TP Hà Nội đã tiếp nhận, dẫn giải Ngô Thị Thêu (SN 1995, biệt danh Madam Ngo) từ Thái Lan về Việt Nam để xử lý theo quy định của pháp luật. Thêu bị truy nã quốc tế về tội “Không tố giác tội phạm”, là bị can trong vụ án lừa đảo hơn 5.300 tỷ đồng do Phó Đức Nam (Mr. Pips) và Lê Khắc Ngọ (Mr Hunter, chồng của Thêu) cầm đầu.
Được biết, báo chí đưa tin vào tháng 5/2025 trước đó, Cảnh sát Thái Lan phát hiện Thêu cư trú trái phép và phối hợp bắt giữ. Bị truy nã quốc tế về tội Không tố giác tội phạm, là bị can trong vụ án lừa đảo hơn 5.300 tỷ đồng do chồng là ‘Mr Hunter’ Lê Khắc Ngọ cầm đầu, Ngô Thị Thêu có thể đối diện mức án nào?
Qua đó, việc áp giải bị can Ngô Thị Thêu về Việt Nam là trường hợp bắt người bị truy nã. Trong điều tra hình sự, nếu bị can bỏ trốn sẽ bị truy nã, ai cũng có quyền bắt giữ; nếu trốn ra nước ngoài, cơ quan điều tra có thể phối hợp Interpol để bắt, áp giải về Việt Nam.
Căn cứ theo điểm k, khoản 1, Điều 4 Bộ luật Tố tụng hình sự: “Áp giải là việc cơ quan có thẩm quyền cưỡng chế người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo đến địa điểm tiến hành điều tra, truy tố hoặc xét xử”.
TS. Hồ Minh Sơn phân tích thêm ở vụ án này, Ngô Thị Thêu đang được xác định là bị can, bị khởi tố và truy nã về tội ‘Không tố giác tội phạm’. Vì lẻ đó, Cơ quan điều tra Bộ công an phối hợp với cảnh sát Thái Lan bắt giữ và áp giải đối tượng về Việt Nam là tuân thủ các quy định của pháp luậtvề tố tụng hình sự Việt Nam và luật pháp quốc tế. Đồng thời, thể hiện sự hợp tác chặt chẽ giữa các quốc gia, đặc biệt là các quốc gia Đông Nam Á trong việc đấu tranh phòng chống tội phạm.
Tại Điều 19 Bộ luật Hình sự (BLHS): Người biết rõ tội phạm đang chuẩn bị, đang thực hiện hoặc đã thực hiện mà không tố giác thì chịu trách nhiệm hình sự về tội “Không tố giác tội phạm” (Tại Điều 390), trừ trường hợp là ông/bà, cha/mẹ, con, cháu, anh/chị/em ruột, vợ/chồng của người phạm tội. Tuynhiên, không áp dụng khi liên quan các tội Chương XIII hoặc tội “đặc biệt nghiêm trọng”. “Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng” là tội có mức cao nhất của khung hình phạt trên 15 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.
Căn cứ vào khoản 4, Điều 174 BLHS quy định, lừa đảo chiếm đoạt tài sản thuộc loại “đặc biệt nghiêm trọng”. Do đó, dù là vợ Lê Khắc Ngọ, Ngô Thị Thêu vẫn phải có nghĩa vụ tố giác nếu biết rõ hành vi phạm tội.
Ngô Thị Thêu bị truy nã về tội “Không tố giác tội phạm” theo Điều 390 BLHS, khung xử lý từ cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù 6 tháng – 3 năm. Mặt khác, nếu điều tra làm rõ có tham gia/ giúp sức lừa đảo, Ngô Thị Thêu có thể bị xử theo khoản 4 Điều 174 BLHS (tội đặc biệt nghiêm trọng), có thể đối diện mức án tới 20 năm hoặc tù chung thân.
Thành viên CLB Báo chí Truyền thông&Chính sách pháp luật băn khoăn liệu Ngô Thị Thêu có được giảm án do đang nuôi con nhỏ hay không?
Căn cứ theo quy định pháp luật, sau khi bắt bị can, cơ quan điều tra có thể áp dụng biện pháp ngăn chặn tạm giam hoặc cấm đi khỏi nơi cư trú (Tại Điều 119 Bộ luật Tố tụng hình sự). Tạm giam thường áp dụng với tội đặc biệt nghiêm trọng, rất nghiêm trọng; hoặc tội ít nghiêm trọng/ nghiêm trọng nhưng có các căn cứ như: bỏ trốn, bị bắt theo lệnh truy nã, không có nơi cư trú rõ ràng, tiếp tục phạm tội, tiêu hủy chứng cứ…
Căn cứ vào khoản 4 Điều 119 Bộ luật Tố tụng hình sự cũng quy định: phụ nữ có thai, đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, người già yếu, người bị bệnh nặng, nếu có nơi cư trú, lý lịch rõ ràng thì không bị tạm giam mà áp dụng biện pháp khác, trừ trường hợp bỏ trốn, bị bắt theo truy nã hoặc có hành vi nguy hiểm khác. Bởi, Ngô Thị Thêu đã bỏ trốn và bị bắt theo quyết định truy nã nên cơ quan điều tra hoàn toàn có thể tạm giam để điều tra.
Mặc dù vậy, nếu trong quá trình điều tra bị can thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, tích cực hợp tác, cơ quan tố tụng có thể cân nhắc áp dụng biện pháp bảo lĩnh (Tại Điều 121 Bộ luật Tố tụng Hình sự) hoặc cấm đi khỏi nơi cư trú, thay thế cho tạm giam. Đây cũng là cơ chế nhân đạo của pháp luật đối với trường hợp đang nuôi con nhỏ.
Trường hợp thứ nhì: Được tặng, nuôi động vật quý hiếm mà không biết thì có bị xử lý hình sự?
Thành viên Câu lạc bộ Báo chí Truyền thông&Chính sách pháp luật nêu câu hỏi: Có động vật quý, hiếm nào được phép nuôi và mua bán? Nếu được cho tặng, nuôi động vật thuộc danh mục quý hiếm mà không biết thì có bị xử lý hình sự?
Theo đó, danh mục động vật quý, hiếm; nhưng động vật quý, hiếm được phép nuôi và mua bán và việc xin cấp phép được quy định tại Công ước quốc tế về buôn bán các loại động, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES); các Nghị định 160/2013, 06/2019, 64/2019…;
Qua tham chiếu Thông tư 27/2025/TT-BNNMT của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và môi trường có hiệu lực từ 1-7- 2025 về quản lý loài thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm; loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ; nuôi động vật rừng thông thường…Cụ thể:
Nhóm I: Loài nghiêm cấm khai thác và sử dụng mẫu vật khai thác từ tự nhiên vì mục đích thương mại, gồm: loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ; loài thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm (Nhóm IA: thực vật rừng, Nhóm IB: động vật rừng);
Nhóm II: Loài hạn chế khai thác và sử dụng vì mục đích thương mại, bao gồm: Loài thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm (Nhóm IIA: thực vật rừng, Nhóm IIB: động vật rừng).
Đối với loài nhóm IB, IIB, loài động vật quý hiếm khai thác tùy vào mục đích khác nhau như nghiên cứu khoa học và tạo nguồn giống ban đầu, nhập khẩu, xuất khẩu, nuôi sinh sản, nuôi sinh trưởng, trao đổi, mua bán, tặng cho không vì mục đích thương mại…
TS. Hồ Minh Sơn khuyến nghị: Cần phải có các loại giấy phép như: Giấy phép khai thác, biên bản nghiệm thu; Giấy xác nhận mẫu vật khai thác; Giấy chứng nhận kiểm dịch của cơ quan có thẩm quyền; Giấy phép trao đổi, mua bán, tặng, cho thuê mẫu vật do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh cấp…
Trong trường hợp được tặng, nuôi chơi động vật thuộc danh mục quý hiếm, nếu hành vi tặng, cho là vô tình và không liên quan đến buôn bán, thu lợi bất chính và người tặng, cho không biết hoặc không buộc phải biết đó là động vật hoang dã quý, hiếm thì có thể chỉ bị xử phạt hành chính.
Tuy nhiên, nếu có căn cứ cho rằng có việc buôn bán, thu lợi bất chính hoặc người tặng, cho biết rõ đó là động vật hoang dã quý, hiếm thì có thể bị xử lý hình sự theo Điều 244 BLHS 2015 sửa đổi về Tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm.
Cùng với đó, người nào vi phạm quy định về bảo vệ động vật thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ hoặc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IB hoặc Phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp thuộc một trong các trường hợp quy định tại Khoản 1 Điều này thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 1-5 năm.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp: Có tổ chức; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức; Sử dụng công cụ hoặc phương tiện săn bắt bị cấm; Săn bắt trong khu vực bị cấm hoặc vào thời gian bị cấm; Buôn bán, vận chuyển qua biên giới…thì bị phạt tù từ 5-10 năm.Tại Khoản 3 Điều này thì bị phạt tù từ 10-15 năm.
Song song đó, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50-200 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1-5 năm. Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt tiền đến 15 tỷ đồng, đình chỉ hoạt động có thời hạn, thậm chí đình chỉ hoạt động vĩnh viễn; Vì vậy, tùy theo tính chất, mức độ của hành vi vi phạm, cơ quan có thẩm quyền có thể áp dụng hình thức xử lý phù hợp. Việc tặng, cho động vật hoang dã có thể bị coi là hành vi nuôi, nhốt trái phép.
CTV TVPL Bùi Văn Hải (Trung tâm TTLCC) – CTV TVPL Trần Ngọc Danh (Trung tâm TVPLMS)
