(TVPLO) – Trong quá trình hoạt động, ngoài công tác chuyên môn, Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật và Kinh tế hội nhập (IRLIE) phối hợp Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC); Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam; Tạp chí Văn hiến Việt Nam luôn xác định công tác phổ biến, giáo dục pháp luật là một trong những nhiệm vụ trọng tâm cần tập thực hiện, nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục phát luật, phát huy vai trò, hiệu quả quản lý nhà nước, quản lý xã hội bằng pháp luật. Qua đó, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) ngày càng đi vào chiều sâu, trọng tâm, thống nhất, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Cụ thể, ngày 11/09/2025, tại số 412, đường Huỳnh Tấn Phát, phường Tân Hưng, Thành phố Hồ Chí Minh – Viện IMRIC; Viện IRLIE giao Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) và Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS) tổ chức buổi PBGDPL cho độc giả, các doanh nghiệp thành viên Câu lạc bộ Báo chí Truyền thông&Chính sách pháp luật (Viện IRLIE) và Câu lạc bộ Doanh nhân IMRIC – IRLIE (Viện IMRIC) bằng hình thức trực tuyến và trực tiếp…
Với đội ngũ luật gia, luật sư, các báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật là lực lượng nòng cốt đi đầu, đưa các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đến với mọi tầng lớp Nhân dân, nên đội ngũ này thường xuyên được rà soát, củng cố, kiện toàn và hoạt động phát huy hiệu quả. Theo đó, các luật gia, luật sư, các báo cáo viên pháp luật công tác ở nhiều ngành, lĩnh vực khác nhau, có trình độ từ cử nhân trở lên, nhiều người trong số đó là thạc sỹ, tiến sỹ, chuyên gia có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực pháp luật; báo cáo viên pháp luật thường xuyên được bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng phổ biến pháp luật, kỹ năng biên soạn tài liệu, kỹ năng nói chuyện trước công chúng…nhờ đó hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật được thực hiện bài bản, khoa học, hiệu quả hơn.
Đồng thời, việc xây dựng, nhân rộng các mô hình điểm, có hiệu quả về PBGDPL được các cơ quan, đơn vị, địa phương quan tâm nghiên cứu thực hiện, lựa chọn những cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả trong công tác PBGDPL để thực hiện nhân rộng thực hiện, tổ chức biên tập và đăng tải chương trình sách nói pháp luật trên các trang mạng xã hội, trang tin điện tử trực thuộc như: www.bestlife.net.vn; www.huongnghiepthitruong.vn; www.chinhsachphapluat.vn; www.thamvanphapluat.vn; www.tuvanphapluatvietnam.vn; www.doanhnghiepnongnghiep.vn; www.nghiencuupldautu.vn; www.phattrienspcongnghe.vn và trên hai đặc san, Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam (in), góp phần tuyên truyền đến với các cơ quan, tổ chức, cá nhân, trong đó có các Trường đặc biệt dành cho những người yếu thế;…
Đặc biệt, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đã được các cơ quan, đơn vị, địa phương quan tâm, tập trung đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả, phát huy được vai trò, tầm quan trọng của công nghệ thông tin vào công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong tình hình mới. Cạnh đó, góp phần triển khai nhanh chóng, chính xác, kịp thời các chủ trương, chính sách hỗ trợ của Đảng và pháp luật Nhà nước đến toàn thể Nhân dân và doanh nghiệp.
Tại đây, TS. Hồ Minh Sơn đã phân tích tình huống pháp lý liên quan Vụ chủ phòng khám ở TP.HCM hành hung khách hàng và đối với ‘phe vé’ vi phạm pháp luật, cụ thể như sau:
Thứ nhất: Tình huống pháp lý liên quan Vụ chủ phòng khám ở TP.HCM hành hung khách hàng như thế nào?
Mới đây, dư luận xôn xao vụ việc một bác sĩ nha khoa hành hung bệnh nhân tại phòng khám gây xôn xao dư luận. Theo đó, bệnh nhân đã thực hiện niềng răng tại Phòng khám Nha khoa Tuyết Chinh (phường Hạnh Thông, TP.HCM) từ năm 2021. Do không hài lòng kết quả sau một thời gian niềng răng, bệnh nhân đăng tải nội dung trên mạng xã hội Facebook, rồi đến phòng khám đòi lại tiền phí điều trị đã đóng vào ngày 3/9 mới đây. Tại đây, bệnh nhân đã dùng điện thoại ghi hình lại cuộc trò chuyện. Lúc này, một phụ nữ mặc áo Blouse bất ngờ lấy gậy đe dọa, xô ngã bệnh nhân. Đồng thời, giật điện thoại trên tay bệnh nhân đập xuống đất.
Sau đó, khi bà N.T.T.C (là bác sĩ nha khoa, chủ Phòng khám Tuyết Chinh) làm việc với cơ quan chức năng đã thừa nhận mình đã có hành vi hành hung bệnh nhân. Hiện tại, Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh đã đình chỉ phòng khám, các cơ quan chức năng đang tiếp tục làm rõ.
TS. Hồ Minh Sơn nhận định, theo video lan truyền trên mạng xã hội, nhân viên y tế có nhiều hành vi bạo lực và mất kiểm soát. Ví như dùng gậy đe dọa, kéo ngã gây thương tích ở cổ, vai, tay bệnh nhân. Đồng thời, nhân viên y tế có hành vi giật và ném điện thoại của bệnh nhân. Cạnh đó, người này còn la hét gây náo loạn tại khu vực chờ của phòng khám. Nữ nhân viên y tế có dấu hiệu cấu thành nhiều tội phạmhình sựtheo Bộ Luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
Tại Điều 178 Bộ luật hình sự 2015 – với hành vi giật, ném điện thoại của bệnh nhân, tùy thuộc vào giá trị tài sản bị xâm phạm, nhân viên y tế có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản”. Điển hình, nếu giá trị tài sản bị thiệt hại từ 2 triệu đồng trở lên, hình phạt có thể đến bị xử lý ở khung hình phạt từ cải tạo không giam giữ tới 3 năm tù. Trường hợp tài sản thiệt hại dưới 2 triệu đồng nhưng có yếu tố tăng nặng hoặc gây hậu quả nghiêm trọng, vẫn bị xử lý hình sự.
Tại Điều 134 Bộ luật hình sự – tùy thuộc vào tỉ lệ tổn thương cơ thể của bệnh nhân, nhân viên y tế nói trên có thể bị xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác”. Cụ thể, nhân viên y tế có thể bị xử phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm nếu tỉ lệ tổn thương cơ thể của bệnh nhân từ 11% đến 30% hoặc dưới 11% nhưng có tình tiết tăng nặng.
Bên cạnh trách nhiệm hình sự, nhân viên y tế trong vụ việc trên còn phải bồi thường về sức khỏe, vật chất và tinh thần đối với cho bệnh nhân căn cứ theo Điều 589, 590 Bộ luật Dân sự năm 2015.
TS. Hồ Minh Sơn khuyến nghị việc xử lý nhân viên y tế như thế nào sẽ phụ thuộc vào kết quả điều tra, giám định và đánh giá của cơ quan tiến hành tố tụng…Trong thời gian qua có nhiều quy định liên quan đến đạo đức nghề nghiệp, ứng xử trong môi trường y tế, từ luật, nghị định, thông tư đến các quy chế nội bộ. Vì vậy, hành vi của bác sỹ nha khoa nói trên không chỉ vi phạmpháp luật, mà còn vi phạm đạo đức, ứng xử trong ngành y.
Đồng thời, ngay sau khi xảy ra vụ việc, Bộ Y tế đã văn đề nghị Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh kiểm tra hoạt động khám, chữa bệnh và đánh giá về thái độ chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp đối với với nhân viên y tế tại cơ sở xảy ra sự vụ. Trường hợp có vi phạm về chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp đề nghị Sở Y tế thành phố xử lý nghiêm theo quy định. Việc mâu thuẫn, tranh chấp giữa khách hàng và chủ cơ sở là điều không tránh khỏi. Tuy nhiên, khi xảy ra tranh chấp, các bên cần thương lượng, hòa giải để tìm tiếng nói chung chứ không nên hành xử như trên, TS. Hồ Minh Sơn phân tích.
Từ vụ việc này, TS. Hồ Minh Sơn khuyến cáo, trong bất kỳ hoàn cảnh nào, mọi người cần giữ bình tĩnh và hành xử văn minh, tránh để nóng giận chi phối. Bởi, một phút nóng nảy có thể kéo theo hậu quả pháp lý nghiêm trọng, ảnh hưởng đến bản thân và cả những người xung quanh.
Thứ hai: Mức xử phạt đối với ‘phe vé’ vi phạm pháp luật?
Qua theo dõi báo chí đưa tin vào ngày 7/9, thông tin từ CA tỉnh Phú Thị cho biết, Công an phường Thanh Miếu, tỉnh Phú Thọ vừa xử lý một số đối tượng “phe vé” trong trận đấu giữa U23 Việt Nam và U23 Singapore tại vòng loại Giải bóng đá U23 Châu Á 2026. Trước đó, qua công tác kiểm tra tại khu vực vỉa hè đường Hùng Vương (sát hàng rào Sân vận động tỉnh Phú Thọ), thuộc khu Hùng Vương, phường Thanh Miếu, lực lượng chức năng đã phát hiện một số đối tượng có dấu hiệu “phe vé”.
Theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 7, Nghị định 144/NĐ-CP ngày 31/12/2021 của Chính phủ – tổ công tác đã lập biên bản vi phạm hành chính đối với 3 đối tượng về hành vi gây mất trật tự công cộng ở nơi tổ chức hoạt động văn hóa, thể dục thể thao. Công an phường Thanh Miếu khuyến cáo người dân khi mua vé nên mua trực tiếp tại sân vận động, theo dõi thông báo chính thức từ Liên đoàn Bóng đá Việt Nam hoặc mua qua Website chính thức của giải đấu.
Thành viên CLB Báo chí Truyền thông&Chính sách pháp luật nêu thắc mắc, “phe vé” được hiểu như thế nào?
TS. Hồ Minh Sơn cho rằng, vi phạm gây rối trật tự công cộng là hành vi phổ biến nhất mà ‘phe vé’ gây ra có thể bị phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội ‘Gây rối trật tự cộng cộng’ hoặc một số tội danh khác. Đồng thời, không chỉ ở Việt Nam mà hiện nay, ở nhiều quốc gia trên thế giới, hiện tượng “phe vé” vẫn diễn ra một cách tràn lan và phổ biến. Hiện nay, vẫn không có định nghĩa cụ thể “phe vé” là như thế nào theo quy định của pháp luật Việt Nam.
Trong đó, về bản chất nếu chỉ là mua bán thông thường thì sẽ không gọi là “phe vé”; các trường hợp “phe vé” đều là các trường hợp bằng một cách nào đó, tuồn vé ra bên ngoài để bán không theo quy định thông thường (không phải xếp hàng, không chờ đợi hoặc các biện pháp khác bằng gian lận để kiểm được vé)”
Hiện nay, pháp luật chưa có quy định cụ thể nào về chế tài xử phạt đối với hành vi “phe vé”. Pháp luật Việt Nam quy định, về mặt nguyên tắc, công dân được quyền thực hiện, làm những điều mà pháp luật không cấm. Vì vậy, đối với hành vi “phe vé” không được coi là hành vi vi phạm pháp luật. Chính vì vậy, việc người hâm mộ mua lại vé với mức cao hơn nhiều lần so với giá gốc là do sự thỏa thuận giữa bên mua và bên bán, sự tự nguyện của hai bên, chịu sự điều chỉnh của Bộ luật Dân sự năm 2015.
TS. Hồ Minh Sơn cho hay, hành vigây rốitrật tự công cộng là hành vi phổ biến nhất mà “phe vé” gây ra. Việc mua bán vé thường diễn ra xung quanh khu vực sân vận động, như hành vi như chèo kéo, tranh giành khách, chửi bới, nói tục, gây mất an ninh trật tự khu vực xung quanh. Tùy vào tính chất mức độ của hành vi vi phạm, tùy thuộc vào hậu quả xảy mà hành vi “phe vé” có thể bị phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Căn cứ theo Điều 7, Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định, việc xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi gây rối trật tự công cộng do “phe vé” là cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 300.000 đồng đến 500.000 đồng đối với hành vi: gây mất trật tự công cộng ở nơi biểu diễn nghệ thuật, nơi tổ chức các hoạt động văn hóa, thể dục thể thao, thương mại, trụ sở cơ quan, tổ chức, khu dân cư hoặc ở những nơi công cộng khác…
Trừ trường hợp quy định tại điểm a khoản 2 điểm b khoản 5 Điều 7, Nghị định 144/2021/NĐ-CP; phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với hành vi: tổ chức, tham gia tụ tập nhiều người ở nơi công cộng gây mất trật tự công cộng; phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi: tổ chức thuê, xúi giục, lôi kéo, dụ dỗ hoặc kích động người khác gây rối, làm mất trật tự công cộng.
Tại Điều 318, Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017) – ngoài việc xử phạt vi phạm hành chính thì tùy vào tính chất, mức độ, hành vi gây rối trật tự công cộng do “phe vé” gây ra còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Gây rối trật tự công cộng”. Hành vi này sẽ vị bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm.
Tại Điều 174, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017) – người vi phạm còn có thể phải chịu trách nhiệm hình sự nếu tự ý in vé giả hoặc chế bản lại vé bằng công nghệ cao để lừa dối người mua nhằm chiếm đoạt tài sản. Nếu số tiền chiếm đoạt từ 2 triệu đồng trở lên sẽ bị xử lý hình sự về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.
Một số điểm mới về hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội
Ngày 30/11/2024, tại kỳ họp thứ 8 Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XV đã thông qua Luât tư pháp người chưa thành niên, luật sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026, trừ quy định về áp dụng biện pháp giám sát điện tử theo Điều 139 và quy định về điều kiện, cơ sở vật chất đối với Trại giam riêng, phân trại hoặc khu giam giữ dành riêng cho người chưa thành niên là phạm nhân quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 162 thì đến ngày 1/1/2028 mới có hiệu lực.
Luật được ban hành nhằm thực hiện chủ trương của Đảng về “phát triển hệ thống tư pháp thân thiện và bảo vệ trẻ em”, đồng thời khắc phục những bất cập của hệ thống pháp luật hiện hành về tư pháp người chưa thành niên, một trong những bất cập đó là hình phạt và mức hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội.
Tại Điều 115 Luật tư pháp người chưa thành niên quy định về các hình phạt áp dụng đối với người chưa thành niên phạm tội, theo đó giữ nguyên 04 loại hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội như quy định của Bộ luật Hình sự hiện hành gồm: Cảnh cáo; Phạt tiền; Cải tạo không giam giữ; Tù có thời hạn.
Tại Điều 116, đối tượng áp dụng của hình phạt như quy định hiện hành là người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội, tuy nhiên mở rộng thêm điều kiện áp dụng cả đối với trường hợp phạm tội nghiêm trọng do vô ý, thay vì chỉ áp dụng đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội ít nghiêm trọng và có tình tiết giảm nhẹ, nhưng chưa đến mức miễn hình phạt như hiện nay.
Tại Điều 117, điều kiện áp dụng như quy định hiện hành trong trường hợp người chưa thành niên có thu nhập hoặc có tài sản riêng. Về đối tượng áp dụng, Luật mở rộng thêm đối tượng là người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội, mức tiền phạt không quá một phần ba mức tiền phạt mà điều luật của Bộ luật Hình sự quy định; đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi thì mức tiền phạt không quá một phần hai mức tiền phạt mà điều luật của Bộ luật Hình sự quy định.
Tại Điều 118, về đối tượng, điều kiện, thời hạn áp dụng không có thay đổi so với quy định của Bộ luật Hình sự, theo đó hình phạt cải tạo không giam giữ được áp dụng đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng do vô ý hoặc phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội nghiêm trọng hoặc người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội rất nghiêm trọng. Khi áp dụng hình phạt cải tạo không giam giữ thì không khấu trừ thu nhập của người chưa thành niên và thời hạn cải tạo không giam giữ không được quá một phần hai thời hạn mà điều luật của Bộ luật Hình sự quy định.
Tại Điều 119, mức hình phạt cụ thể đối với người chưa thành niên phạm tội được áp dụng như sau: Nếu điều luật của Bộ luật Hình sự được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi là không quá 15 năm tù, đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng là không quá 09 năm tù, thay vì mức cao nhất là 18 năm và 12 năm như hiện nay. Nếu điều luật của Bộ luật Hình sự được áp dụng quy định hình phạt tù có thời hạn, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi là không quá ba phần năm, đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá hai phần năm mức phạt tù mà điều luật của Bộ luật Hình sự quy định.
Tuy nhiên, trừ trường hợp người chưa thành niên phạm 05 loại tội sau: Tội giết người; Tội hiếp dâm; Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi; Tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi; Tội sản xuất trái phép chất ma túy, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không thay đổi so với quy định hiện nay, nếu điều luật của Bộ luật Hình sự được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 18 năm tù đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi và không quá 12 năm tù đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi là không quá ba phần tư, đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi là không quá một phân hai mức hình phạt tù mà điều luật của Bộ luật Hình sự quy định.
Luật Tư pháp người chưa thành niên đã cải cách chính sách hình phạt áp dụng đối với người chưa thành niên theo hướng nhân văn, tiến bộ hơn, có sự phân hóa giữa các trường hợp người dưới 18 tuổi phạm tội, mức hình phạt cao nhất được áp dụng giảm so với quy định hiện hành.
TS. Hồ Minh Sơn thông tin
CTV TVPL Bùi Văn Hải (Trung tâm TTLCC) – CTV TVPL Trần Ngọc Danh (Trung tâm TVPLMS)
